Του
O Luca είναι από τους πιο γνωστούς πολύγλωσσους που δραστηριοποιείται online, ιδιαίτερα για την εξαιρετική προφορά που έχει σε όσες γλώσσες έχει μάθει. Αν και είναι Ιταλός, μπορεί να μιλήσει εξαιρετικά καλά τα Αγγλικά, να έχει φανταστική προφορά στα Γαλλικά, ή να είναι πολύ πειστικός με τα Ισπανικά του, αλλά και σε πολλές άλλες γλώσσες. Μπορείς να δεις ένα βίντεο που έχει κάνει πολλά χρόνια πριν όπου εναλλάσονται οχτώ γλώσσες η μια μετά την άλλη.
“Would you like me to give you a formula for success? It’s quite simple, really. Double your rate of failure.”
—Thomas J. Watson, founder of IBM
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απ' το site του Benny , αν και πρόκειται για guest post του Luca.
Και πάνω απ'όλα το να κάνουμε λάθη και να μαθαίνουμε απ'αυτά δεν είναι απλά μια ανθρώπινη δεξιότητα. Σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα (σύνδεσμος: http://www.sciencenewsforkids.org/2012/08/monkeys-mistake-detector/), τα ζώα όχι μόνον μαθαίνουν από τα λάθη τους, αλλά μπορούν να μάθουν παρατηρώντας τα ομότιμα μέλη της κοινότητάς τους στον τρόπο που τα θαλασσώνουν. Στον κόσμο των ζώων, το να αποφεύγονται οι γκάφες μπορεί να αυξήσει δραματικά τις πιθανότητες επιβίωσής σου. Τόσο οι άνθρωποι όσο και τα ζώα μαθαίνουν να ζουν και ζουν για να μαθαίνουν. Τα ανθρώπινα όντα εντούτοις έχουν μια μοναδική ικανότητα: την ικανότητα να παρακολουθούν και να μελετούν τα λάθη τους.
Αυτό μπορεί να είναι πλεονέκτημα, όσο και μειονέκτημα. Αφήστε με εδώ να εξηγήσω το γιατί.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Στα δικά μας σχολικά συστήματα σε όλο τον κόσμο, οι καθηγητές χρειάζεται να αξιολογούν τους φοιτητές τους. Από τη στιγμή που οι γλώσσες είναι ένα από τα πολλά αντικείμενα που διδάσκονται στα σχολεία σε όλο τον κόσμο, έχουμε όλοι μας κριθεί και βαθμολογηθεί για τις γλωσσικές μας δεξιότητες.Παρόλο που οι καθηγητές είναι λιγότερο αυστηροί από παλιότερα – θυμάμαι τους παππούδες μου να μιλάν για δασκάλους να ανεμίζουν βέργες μέσα στην τάξη και μερικές φορές να τιμωρούν με σωματικές τιμωρίες τα παιδιά τους ! – ακόμα μεταχειρίζονται τα λάθη των φοιτητών τους με έναν γενικά τιμωρητικό τρόπο.
Οι γλώσσες έχουν θεωρηθεί ως αντικείμενο στο οποίο οι φοιτητές νιώθουν διαρκώς να κρίνονται και να βαθμολογούνται, παρά χρήσιμο εργαλείο επικοινωνίας που θα αγκαλιάσει και θα κατανοήσει καλύτερα το κόσμο μέσα στον οποίο ζούνε. Στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτό έχει αρνητική επίπτωση στην απόδοση και τη θέληση να βελτιώσει κάποιος τις ικανότητες του.
Οι συνέπειες μεταξύ άλλων είναι:
- Οι φοιτητές φοβούνται να μιλήσουν.
- Αν μιλήσουν, τείνουν να περιορίζουν την ομιλία τους στην πιο ελάχιστη ακολουθία φράσεων που γνωρίζουν καλά.
- Αν κάποιος τους διορθώσει, το δέχονται αρνητικά.
- Δεν μαθαίνουν από τα λάθη τους, αλλά μάλλον αποθαρρύνονται απ'αυτά.
Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Όταν τελειώνουμε το σχολείο, όλοι μας κουβαλάμε, συνειδητά ή ασύνειδα, το βάρος ότι κρινόμαστε από τους άλλους. Ακόμα κι όταν με τη θέλησή μας αποφασίζουμε να επιβιβαστούμε στο ταξίδι της γνώσης της νέας γλώσσας ως ανεξάρτητοι μαθητευόμενοι, αυτή η κατάσταση του πνεύματος συνεχίζει να επηρεάζει τον τρόπο που μαθαίνουμε και αντιμετωπίζουν τις συζητήσεις στην πραγματική ζωή.Όπως τα σχολικά συστήματα στα οποία έχουμε μορφωθεί, τείνουμε να βαθμολογούμε τον εαυτό μας, τους ανθρώπους που συναντάμε στο δρόμο ή στα μπαρ, και τους ανθρώπους με τους οποίους μιλάμε στο Internet.
Έχουμε ακούσει φράσεις όπως “κατέχω”, “απόδοση”, “τελειότητα”, “τέλεια”, “τέλεια προφορά σε επίπεδο μητρικής γλώσσας”, κλπ. αμέτρητες φορές. Και η λίστα όλο και μεγαλώνει.
Η συγκεκριμένη επιλογή των λέξεων υποδηλώνει ότι συχνά βλέπουμε τους άλλους να μιλούν μια γλώσσα ως ένα είδος παράστασης ή ερμηνείας , πίσω από την σκηνή της οποίας είμαστε έτοιμοι να κρίνουμε τους άλλους και να φοβηθούμε πάλι όταν θα έρθει η δική μας σειρά μας. Αυτή η στάση δεν είναι απλώς αρνητική· είναι επικίνδυνη. Μπορεί να επιβραδύνει ή ακόμα και να βάλει ένα τέλος στις γλωσσικές φιλότιμες προσπάθειες μας.
Οι ντόπιοι ομιλητές θεωρούνται συχνά ως “μοντέλα ρόλων” όταν η συζήτηση έρχεται στο θέμα το πως να μιλήσουμε μια γλώσσα. Με αυτό το μεγαλεπήβολο σημείο αναφοράς στο μυαλό μας, τείνουμε να τους βλέπουμε ως την “τελείωση” που όλοι επιθυμούμε και πασχίζουμε να αποκτήσουμε. Αλλά μερικές φορές, κοιτάζουμε το αποτέλεσμα χωρίς πραγματικά να αναρωτιόμαστε τι έχει γίνει για να επιτευχθεί.
Για παράδειγμα, εάν θεωρούμε ότι 18-χρονα παιδιά θα γίνουν ισάξιοι ομιλητές με τους ντόπιους και σκεφτούμε τον τρόπο που έμαθαν την ίδια τη μητρική τους γλώσσα, κάποια δεδομένα μας έρχονται αμέσως στο μυαλό:
- Έχουν εκτεθεί στη μητρική τους γλώσσα για έναν αριθμό ωρών χωρίς προηγούμενο. Αν κάνουμε τον υπολογισμό είναι εύκολο να διαπιστώσουμε: 18 χρόνια x 365 μέρες x 24 ώρες (συνεχίζουμε να μαθαίνουμε και ενόσω κοιμόμαστε) = 78,000 ώρες.
- Έχουν ζήσει σε πολλά διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα, αλληλεπιδρώντας με οικογένεια, φίλους και συμμαθητές.
- Έχουν πάρει μια τυπική εκπαίδευση, και έχουν εξεταστεί, αξιολογηθεί και διορθωθεί σε μια σειρά από γνωστικά πεδία.
“Επεκτείνουμε” τη γνώση μας με την έκθεση μας στη γλώσσα – ακούγοντας και διαβάζοντας. Την εξευγενίζουμε με την παραγωγή – μιλώντας και γράφοντας. Όσο πιο πολύ εκτιθέμεθα σε μια γλώσσα, τόσο περισσότερο επεκτείνουμε τη γνώση μας γι'αυτήν, και όλο και περισσότερο παράγουμε σε αυτήν και δεχόμαστε feedback, τόσο γρηγορότερα την εξευγενίζουμε, ιδιαίτερα αν αναπτύξουμε μια υγιή, θετική στάση (προς τη γλώσσα).
Ανακαλώ ζωηρά στη μνήμη μου την απογοήτευση μου όταν, όντας για πρώτη φορά στο γυμνάσιο σε ηλικία 11 ετών, έχοντας μάλλον μέτριους βαθμούς όταν προσπαθούσα να γράψω εκθέσεις στα Ιταλικά. Μετά από 2 με 3 μήνες αβεβαιότητας, δεν ξεκίνησα μόνον να διαβάζω πολλά βιβλία, αλλά επίσης ανέπτυξα μια χαρούμενη στάση οποτεδήποτε έβρισκα διορθώσεις στις εκθέσεις για βιβλία που ο καθηγητής μου μου επέστρεφε μια βδομάδα αργότερα.
Φυλούσα όλα τα λάθη, τις διορθώσεις, και τους σχολιασμούς στο βιβλίο των ασκήσεών μου. Ως αποτέλεσμα, βρήκα μια καλή ισορροπία μεταξύ των εισροών (διαβάζοντας τόνους βιβλίων) και των εκροών (παράγοντας κείμενα, αποδεχόμενος τα όρια μου και μαθαίνοντας από τα λάθη μου). Διατήρησα την ίδια στάση όταν ξεκίνησα να μαθαίνω αγγλικά και γαλλικά, και αυτό προκάλεσε τεράστια διαφορά στο αποτέλεσμα.
Με άλλα λόγια, για να γίνω ο "μορφωμένος" γηγενής ομιλητής της Ιταλικής, ξόδεψα μια τεράστια ποσότητα χρόνου εκτιθέμενος στη γλώσσα, και επίσης προσπαθώντας συνειδητά να εκλεπτύνω τη γλωσσική διαδικασία μάθησης αποδεχόμενος ότι, ως ανθρώπινο όν, είμαι καταδικασμένος να κάνω λάθη. Ανακάλυψα ότι τα λάθη, μαθαίνοντας πως να τα διαχειριζόμαστε, έγιναν οι καλύτεροι φίλοι μου στο δρόμο μου για την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Αν και είμαι 32 και γηγενής ομιλητής της Ιταλικής, δεν είμαι στο σημείο που αποκαλούμε – και απέχω πολύ από – την “τελειότητα.”
Οι γλώσσες είναι διαρκώς εξελισσόμενες οντότητες, με δεκάδες χιλιάδες λέξεων, εκφράσεων και μυστικών. Αν το σκεφτείς για λίγο, αν πραγματικά το κάνεις, θα ανακαλύψεις ότι στην πραγματικότητα γνωρίζουμε πολύ λίγα για μια γλώσσα – ακόμα και για τη δική μας – και παρόλα αυτά, αν και κάνουμε λάθη και δεν γνωρίζουμε χιλιάδες λέξεις, είμαστε απολύτως ικανοί να ζήσουμε μια πλήρη και ευτυχισμένη ζωή επικοινωνώντας με άλλους.
ΦΕΡΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΜΠΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΣΟΥ ΤΑ ΠΑΝΩ-ΚΑΤΩ
Αν έχεις τη διάθεση να αποδεχθείς το γεγονός ότι ως ανθρώπινα όντα είμαστε περιορισμένοι στο χώρο και στο χρόνο, και ότι δεν υπάρχει κανένας τρόπος να κατακτήσουμε μια γλώσσα, και ότι ο κύριος στόχος θα πρέπει να είναι αυτός της εκλέπτυνσης των δεξιοτήτων μας μέσω της έκθεσης στη γλώσσα, στους γηγενείς ομιλητές της και με την κατάλληλη στάση, τότε όλα αλλάζουν δραστικά.Μερικές οδηγίες:
1. Βρείτε έναν καλό γλωσσικό συνεργάτη
Το εκπαιδευτικό υλικό που έχουμε είναι μια θαυμάσια πηγή όταν αρχίζουμε να μαθαίνουμε τη γλώσσα, αλλά όσο περισσότερο βουτάμε μέσα σ'αυτήν, τόσο περισσότερο αισθανόμαστε την ανάγκη να συνομιλήσουμε με ντόπιους ομιλητές. Η ανθρωπότητα έχει φτάσει σε απίστευτο σημείο μέσω της συνεργασίας. Το πρώτο βήμα όταν νιώθεις ότι είσαι έτοιμος να χρησιμοποιήσεις τη γλώσσα στόχο είναι να βρεις έναν συνεργάτη και συνεργαστείς μαζί του/της.
Για να το κάνεις αυτό έχεις 2 επιλογές: να βρεις ντόπιους που ζούνε στην πόλη σου ή να τους βρεις μέσω internet. Υπάρχει τεράστια ποσότητα από websites που παρέχουν αυτή την υπηρεσία. Το καλύτερο απ' αυτά είναι το Sharedtalk (www.sharedtalk.org), όπου μπορείς να έρθεις σε επαφή με ντόπιους ομιλητές τόσο μέσω chat όσο και σε voice rooms. Μπορείς να ψάξεις για ανθρώπους που προσπαθούν να μάθουν τη δική σου μητρική γλώσσα, να κάνεις chat μαζί τους, να ανταλλάξετε λογαριασμούς στο Skype και, ιδού, είσαι έτοιμος να αρχίσεις να χρησιμοποιείς της γλώσσα στόχο σου. Είναι γρήγορο, εύκολο και δωρεάν. Εντούτοις, είναι σημαντικό να βρείτε κάποιο καλό πρόσωπο.
Τι εννοώ λέγοντας “κάποιο καλό πρόσωπο”; Λοιπόν, ειδικά στην αρχή, είναι σημαντικό να βρεις θετικούς ανθρώπους με παρόμοιες αντιλήψεις. Το να σε διορθώνουν είναι σημαντικό, αλλά θα πρέπει να γίνει με το σωστό τρόπο. Έχεις βρεθεί ποτέ σε θέση να συνομιλείς με έναν συγκαταβατικό ντόπιο ομιλητή που να σε διορθώνει κάθε 2 δευτερόλεπτα; Δεν είναι απλά αποθαρρυντικό, αλλά θα διασπάσει και τη ροή του λόγου σου και θα σε απογοητεύσει επειδή προσπαθείς να πεις κάτι για το οποίο νοιάζεσαι.
Ευτυχώς, πραγματικά συγκαταβατικούς ανθρώπους αν και δεν είναι τόσο εύκολο να συναντήσουμε, εντούτοις μπορεί να βρεθούν άλλοι γλωσσικοί συνεργάτες που θα μπορούσαν να σας προκαλέσουν σύγχυση με πολλούς άλλους τρόπους. Γι'αυτόν τον λόγο το να βρείτε έναν καλό γλωσσικό συνεργάτη είναι μια διαδικασία-δοκιμής-και-λάθους, αλλά δεν χρειάζεται πολύ χρόνο για να βρεθεί κάποιος, θεωρουμένου ότι ένας καλός αριθμός ανθρώπων που επισκέπτονται αυτές τις ιστοσελίδες γλωσσικών ανταλλαγών είναι περισσότερο από πρόθυμοι να μάθουν άλλες γλώσσες και κουλτούρες, ακριβώς όπως κι εσύ.
2. Επέκταση και εκλέπτυνση
Από τη στιγμή που θα έχεις βρει έναν καλό γλωσσικό συνεργάτη, θα χρειαστεί να του/της μιλήσεις στην γλώσσα που μαθαίνεις. Αν είσαι αρχάριος, προσπάθησε να διαλέξεις απλά θέματα που να σε ενδιαφέρουν. Επέκτεινε τη γνώση σου ρωτώντας συχνά “πως το λέτε αυτό στα..?”. Δεν είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ερωτήσεις αν δεν έχουμε το λεξιλόγιο, παρά ότι μπορούμε να αποκτήσουμε τις λέξεις που χρειαζόμαστε από το πρόσωπο που είναι μπροστά μας απλώς ρωτώντας το μια απλή ερώτηση.
Επίσης ζήτησε από τον γλωσσικό σου συνεργάτη να τις γράψει σε ένα κομμάτι χαρτί (σε κατ' ιδίαν συνομιλίες) ή στο παράθυρο του chat στο Skype. Εκλέπτυνε τις γλωσσικές σου δεξιότητες με την ηχογράφηση των μαθημάτων και μέσω της ανασκόπησης της νέας πληροφορίας και των λαθών που έχεις κάνει (το Step Voice Recorder είναι ένα λογισμικό πολύ εύκολο για να το κατεβάσεις και να το χρησιμοποιήσεις). Ο λόγος που είναι τόσο σημαντικό να ηχογραφήσεις τα μαθήματα είναι γιατί τα λάθη – ακριβώς όπως και οι νέες λέξεις – δεν καταγράφονται αμέσως στην μακροχρόνια μνήμη σου.
Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι επειδή όταν καταγινόμαστε με μια συζήτηση – ειδικά όταν δεν έχουμε αποκτήσει ευχέρεια στη γλώσσα ακόμα – ο εγκέφαλός μας πρέπει να παλέψει με χιλιάδες πράγματα με τη μια : να προφέρει νέες λέξεις, να συνηθίσει τη μελωδία του λόγου, το συντακτικό, κοιτάζοντας το πρόσωπο του γλωσσικού σου συνεργάτη, αισθήματα, κλπ.. Από τη στιγμή που θα έχεις την ηχογράφηση, θα παρατηρήσεις πολύ περισσότερες λεπτομέρειες επειδή ο εγκέφαλός σου έχει εκείνη τη στιγμή πολύ λιγότερα πράγματα να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί.
3. Βρες θέματα που θέλεις να μιλήσεις και σου αρέσουν πραγματικά
Έχω για καιρό διδάξει 8 γλώσσες σε περισσότερους από 70 σπουδαστές πάνω από 2 χρόνια, και έχω προσέξει ότι εκείνοι που τα καταφέρνουν καλύτερα είναι εκείνοι που είναι περισσότερο ανεξάρτητοι όταν το πράγμα φτάνει στο να επιλέξουν το αγαπημένο τους αντικείμενο για το οποίο θέλουν να μιλήσουν. Ξεκινάω από μερικά μαθήματα με την ακόλουθη απλώς ερώτηση : για τι πράγμα θέλετε να μιλήσετε σήμερα;
Σκεφτείτε το: αν βρείτε κάτι που πραγματικά σας ενδιαφέρει, έχετε πάθος γι'αυτό και είστε αποφασισμένος/η να μεταδώσετε τις σκέψεις σας στο άλλο πρόσωπο. Όσο περισσότερο μιλάτε, τόσο περισσότερα λάθη κάνετε, και όσο περισσότερα λάθη κάνετε, τόσο περισσότερα μαθαίνετε απ'αυτά. Υπάρχουν κάποιες τεχνικές που έχω αναπτύξει για να κάνουν τους φοιτητές μου να συνεχίζουν να μιλούν ακόμα κι όταν κολλάνε και να παίρνουν εκείνες τις διορθώσεις που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν αργότερα σε συζητήσεις. Όλοι μου οι φοιτητές έχουν βελτιώσει δραματικά τις προφορικές τους δεξιότητες σε μόλις μερικούς μήνες.
4. Διατήρησε μια θετική στάση
Σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες (τσέκαρε αυτό το ενδιαφέρον άρθρο σε αυτόν τον σύνδεσμο: http://www.cdl.org/resource-library/articles/connect_emotions.php), τα καλά συναισθήματα ενδυναμώνουν την ικανότητά μας για μάθηση και τη διατήρηση της νέας πληροφορίας που δεχόμαστε, με τον ίδιο τρόπο που τα κακά συναισθήματα μας επιβραδύνουν και ενδεχομένως ακόμα και να μας παρεμποδίζουν στη μάθηση. Έχοντας μια θετική στάση προς τη μάθηση και προς τους άλλους ανθρώπους μπορεί πραγματικά να αλλάξει τη ζωή σου.
Κάνοντας λάθη, δεν είναι απλώς απαραίτητο αλλά μπορεί να είναι και διασκεδαστικό! Πάντοτε θα θυμάμαι τη στιγμή που η Ιταλίδα φίλη μου Martina που είπε κάποτε για το ραντεβού της με έναν Γάλλο. Έχοντας περάσει το απόγευμα μαζί του, ήρθε η στιγμή να πούνε au revoir ο ένας στον άλλον, και αυτή τον ρώτησε , “bon, tu ne veux pas me baiser?”, ότι το baiser σήμαινε baciare (“φιλώ” στα Ιταλικά).
Ο τύπος ξαφνικά χλόμιασε και δεν ήξερε τι να πει. Τότε εξήγησε σε αυτήν ότι το baiser σημαίνει “getting laid” και γέλασαν αρκετά με αυτό. Όταν εγώ ο ίδιος κάνω λάθη που με φέρνουν σε δύσκολη θέση, πάντοτε γελάω στη συνέχεια μαζί με τους ντόπιους επειδή αυτοί γνωρίζουν ότι είμαι ξένος και κάνω λάθη. Επίσης, η αυτο-ειρωνία είναι εξαιρετικά σημαντική. Καθώς κάποιος είπε κάποτε, “αυτός που ποτέ δεν γέλασε δεν θα γίνει ποτέ σοβαρό άτομο”.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Το να κάνεις λάθη δεν είναι μόνο αναγκαίο μέρος της μαθησιακής διαδικασίας σε όλα τα πεδία, αλλά τα ίδια μας τα λάθη μπορεί να είναι διασκεδαστικά, ειδικά όταν μαθαίνουμε γλώσσες, πράγμα που υπαινίσσεται την επαφή με ντόπιους ομιλητές. Μπορούμε όλοι μας να πετύχουμε τους στόχους μας αλλά θα πρέπει να επιμείνουμε μερικές φορές για να φτάσουμε εκεί.Όταν σκεφτόμαστε αυτούς που έχουν πετύχει εκπληκτικά πράγματα, τείνουμε να κοιτάμε τα αποτελέσματα και όχι την μακροχρόνια διαδικασία που μας πήρε για να τα πετύχουμε, επειδή τις περισσότερες φορές είναι αόρατη για μας.
Αν αποθαρρύνεσαι από τα λάθη, σκέψου το εξής: μπορούν ν' αλλάξουν τη ζωή σου προς το καλύτερο.
“Anyone who has never made a mistake has never tried anything new.”
― Albert Einstein
