Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2012

Αναμνήσεις από μια περιήγηση μέσω της Εσπεράντο - μέρος 1ο



Κάποιοι ίσως απορούν για το πως μπορεί να ταξιδέψεις χωρίς χρήματα ή και με ελάχιστα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι άνθρωποι έχουν συνδέσει τις διακοπές και την περιήγηση με την αντίστοιχη οικονομική δυνατότητα. Αλλά είναι πάντα έτσι;  

Ποιό είναι το φτηνότερο ταξίδι που μπορείς να κλείσεις μέσω tour operator. Προφανώς οι προσφορές εδώ είναι πάμπολλες και κάποιος που ξέρει να ψάχνει μπορεί να βρεί έναν φτηνό προορισμό για να περάσει 5 μέρες στο Παρίσι ή στην Πράγα ή σε οποιαδήποτε άλλη πρωτεύουσα της Ευρώπης. 


Και μιλάω για την Ευρώπη γιατί μόλις πριν λίγες μέρες γύρισα από ένα ταξίδι στην Πολωνία και στην Τσεχία. Δεν ήταν όμως ένα ταξίδι αυτού του είδους. Πέτυχα κι εγώ μια καλή τιμή για αεροπορικό εισιτήρια προς Βαρσοβία και τούμπαλιν. Εντούτοις το μυστικό δεν είναι μόνο με πόσα ταξιδεύεις, αλλά και πως ταξιδεύεις.

Εξηγούμαι όσον αφορά αυτό που θέλω να επισημάνω: Αν πραγματικά σε ενδιαφέρει η γλώσσα και η κουλτούρα των λαών που επισκέπτεσαι τότε το να επιλέξεις μια εκδρομή μέσω tour operator είναι σαν να θες να γνωρίσεις μια χώρα μέσα από τα ξενοδοχεία και τα μνημεία της. Οι άνθρωποι, η καθημερινότητά τους, το πως αντιλαμβάνονται τη ζωή τους, αυτό που προσδοκούν θα σου έχουν για πάντα ξεφύγει. 

Είναι δυνατόν να ταξιδέψεις με λίγα; Κι όμως είναι, κι όχι τόσο από διάθεση τσιγγουνιάς ή γιατί η κρίση σε έχει κτυπήσει κατακέφαλα, αλλά γιατί αυτό που αποκαλούμε διασκέδαση στη χώρα μας με τρόπο απλουστευτικό είναι για τους άλλους κάτι διαφορετικό. Κι αυτό είναι που έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις όταν συναναστρέφεσαι με ντόπιους και δεν ακολουθείς απλά μια αγέλη τουριστών με προκαθορισμένο δρομολόγιο. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν ακολούθησα μια ξενάγηση. Δεν μου αρκούσε και την θεωρούσα ότι προσβάλλει την δική μου ικανότητα για να γνωρίσω το παραμικρό όχι ως μασημένη τροφή αλλά ως δική μου ανακάλυψη. 

Πως είναι λοιπόν κάποιος  να ταξιδέψει φτηνά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στερείται κάτι; Για μένα το ταξίδι σημαίνει ότι επισκέπτομαι ανθρώπους. Ότι τα μέρη, οι πόλεις, οι χώρες που επισκέπτομαι έχουν σημασία για μένα στο βαθμό που υπάρχουν εκεί κάποιοι άνθρωποι που θα συναντήσω. Πως όμως τυχαίνει να έχω γνωστούς στην Πολωνία και την Τσεχία. Δεν έχω την τύχη να μιλάω καμία από τις δύο αυτές γλώσσες αν και θα ήθελα να αποκτήσω μια ευχέρεια στην επικοινωνία στα Πολωνικά ή στα Τσέχικα αν και δεν είχα ποτέ σχέση με αυτές τις χώρες. Οι γνωριμίες μου αυτές οφείλονται καθαρά στο γεγονός ότι πριν από 3 χρόνια και έξι μήνες επέλεξα να μάθω (στην αρχή όχι και τόσο συνειδητά) Εσπεράντο με ότι αυτό σημαίνει.  Και στην αρχή φυσικά δεν ήξερα κι εγώ τι ακριβώς σημαίνει.  Ήξερα φυσικά ότι ήταν μια γλώσσα που πέτυχα γρήγορα ένα επίπεδο ευχέρειας, ότι ήταν ουδέτερη (κανένας δεν είχε πλεονέκτημα αφού δεν ήταν η μητρική κανενός ή σχεδόν έτσι), και ότι διαπνέονταν από μια απαράμιλλη ανθρωπιστική αντίληψη. Στην συνέχεια συμμετείχα σε Εσπεραντικές συναντήσεις όπου απέκτησα γρήγορα μια σχετική ευχέρεια στην ομιλία και αυτό με έκανε να αρχίσω να πειραματίζομαι περισσότερο με τη γλώσσα. 

Βέβαια δεν έλειπαν ποτέ η χλεύη και η περιφρόνηση  από ανθρώπους που έλεγαν ότι αυτή η γλώσσα δεν υπάρχει, ότι ήταν κάποτε και σήμερα δεν είναι ....και η μόνη απάντηση που μπορεί να υπάρξει σε αυτό είναι ότι αν η Εσπεράντο είναι παρελθόν και δεν υπάρχει τότε συνομιλεί με ένα βαμπίρ. Μοιάζω άραγε για βαμπίρ ;

Φωτογραφία από το Τάλιν τον Ιούνιο του 2008


Στα ταξίδια μπορεί κάποιος να ξοδέψει μια περιουσία (σπαταλώντας τα χρήματά του σε ανόητες διασκεδάσεις, ποτά ή θεάματα) ...είναι της ίδιας κατηγορίας εξάρτηση με αυτή του τζόγου, και πιστέψτε με ότι μιλάω εκ πείρας. Όμως αυτά είναι θέμα μιας άλλης αφήγησης  (προσωπικής αφού δεν μου αρέσει να εκτίθεμαι δημοσίως). Με δύο λέξεις ήταν ένα ταξίδι που κράτησε πάνω από 20 μέρες με κύριο προορισμό την Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Τότε δεν μιλούσα ακόμα Εσπεράντο και προσπαθούσα να αρθρώσω καλύτερα  τα ρώσικα  που μελετούσα πάνω από ένα έτος.  

Αλλά καλύτερα να γυρίσω στο θέμα μου. Η πρώτη Εσπεραντική συνάντηση που παρακολούθησα ήταν η θερινή συνάντηση του Lernu τον Ιούλιο του 2010 στο Πιέστανυ της Σλοβακίας.  Την επόμενη χρονιά το επανέλαβα στη συνάντηση που έγινε στη Νίτρα της δυτικής Σλοβακίας. Τέλος, η τελευταία συνάντηση που πήρα μέρος ήταν αυτή στo Γκντάνσκ της Πολωνίας τα Χριστούγεννα του 2011, γνωστή και ως JES 2011.

Αναμνηστική φωτογραφία από το JES 2011


Δεν έχει και τόση αξία να πω ότι σε κάθε μια απ'αυτές τις συναντήσεις συμμετείχαν περισσότεροι από 200 ανθρώπους απ'όλες τις γωνιές του πλανήτη. Κι αν οι Ευρωπαίοι είναι περισσότεροι αυτό είναι φυσικό όπως οι Ασιάτες είναι περισσότεροι στις συναντήσεις που γίνονται στην Ιαπωνία ή στην Κορέα. Αυτό που μετρά πάνω απ'όλα είναι η μαγική ατμόσφαιρα που δημιουργείται ανάμεσα στους ανθρώπους που έρχονται να συνομιλήσουν, να ανταλλάξουν απόψεις, να παίξουν επιτραπέζια, να ακούσουν μουσική, να χορέψουν, να μιλήσουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα (αλλά και αυτά των ζώων) και ούτω καθεξής. Ίσως ξεχνάω πολλά γιατί είναι πολύ περισσότερα αυτά που συμβαίνουν απ'όσο μπορείς να αντιληφθείς με την πρώτη ματιά. 

Στις συναντήσεις αυτές λοιπόν γνώρισα τους ανθρώπους που επισκέφτηκα στο πρόσφατο ταξίδι μου στην Πολωνία και Τσεχία. Την Βλάστα με τον γιο της τον Βιτ τους είχα γνωρίσει στη Σλοβακία και είχαν στη συνέχεια την ευκαιρία να τους φιλοξενήσω για μια βδομάδα στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 2010. 

Από την παραμονή των φίλων μου Τσέχων στην Ελλάδα
Κατά την διάρκεια της παραμονής τους μου έμαθαν πολλά. Το πρώτο ότι κάποιος δεν χρειάζεται απαραίτητα τα αγγλικά για να επικοινωνήσει και επίσης δεν χρειάζεται πολλά για να ταξιδέψει. Η ίδια η Βλάστα είχε  γυρίσει όλη την Ευρώπη με τραίνο και είχε καταφέρει να φτάσει στην Ιαπωνία μέσω Βλαδιβοσκόκ (πάλι με τραίνο). Επέλεγε πάντα το τραίνο γιατί ήταν το φτηνότερο διαθέσιμο για εκείνη μεταφορικό μέσο. Δεν ζητούσε κάτι περισσότερο καθώς αυτό και μόνο την ευχαριστούσε και τη γέμιζε με το αναπάντεχο που κέρδιζε από το ταξίδι. Η παρέα τους ήταν ανεκτίμητη γιατί εξέπεμπαν μόνιμα μια ζωντάνια που σε κρατούσε σε εγρήγορση.

Κλείνω όμως την ευχάριστη αυτή παρένθεση για να αναφερθώ στο πρόσφατο ταξίδι. Έχοντας λοιπόν στην φαρέτρα μου μια γλώσσα να συνεννοούμαι ανεξάρτητη από τη χώρα  που επισκέπτομαι και την φιλία ανθρώπων  που ήδη γνώριζα και ήταν πρόθυμοι να με φιλοξενήσουν χάραξα την πορεία μου στον χάρτη για δύο εβδομάδες. Είχα ήδη εξασφαλίσει την φιλοξενία μου σε Βαρσοβία, Βρότσλαβ και Πράγα. Κλείνοντας και το αεροπορικό εισιτήριο σε αρκετά συμφέρουσα τιμή δεν θα χρειαζόμουν και κάτι άλλο.


Βαρσοβία
Οι Πολωνικές αερογραμμές, γνωστές και ως εταιρεία LOT, έχουν αυτή την εποχή μια απευθείας πτήση για τη Βαρσοβία, αλλά μόνο από Αθήνα.  Κι ακριβώς αυτή την πτήση είχα επιλέξει για να βρεθώ στο αεροδρόμιο Sopin της πόλης. Φτάνοντας έπρεπε να περιμένω για λίγο να λειγουργήσουν τα πολωνικά  δίκτυα τηλεφωνίας καθώς οι φίλοι μου δεν τα είχαν καταφέρει να περάσουν από το αεροδρόμιο. Τελικά κατάφερα να τηλεφωνήσω και μου δώσαν οδηγίες για το πως θα τους συναντήσω.  Δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, αν και είχα να  αλλάξω τρεις συγκοινωνίες και να προσανατολιστώ κάπως. Αποφύγετε με κάθε τρόπο να ανταλλάξετε συνάλλαγμα στο αεροδρόμιο κάθως οι τιμές τους εκεί είναι ληστρικές (χρησιμοποιήστε την πιστωτική σας κάρτα για να αγοράσετε ένα ημερήσιο εισιτήριο για συγκοινωνίες που κάνει 12 ζλότι/ 4 ευρώ περίπου - υπάρχουν μηχανήματα σε μεγάλους σταθμούς που δέχονται Visa & Mastercard).

Θυμάμαι ότι πέρασε τότε ο Ίρεκ (Ειρηναίος) με τη φίλη του τη Μάρτα και με περισυνέλεξε από το τέρμα του λεωφορείου 500 στο Bródno-podgrodzie, ένα πρόάστιο της Βαρσοβίας. Εκεί κοντά ήταν είχε ένα μικρό ξύλινο σπιτάκι με λαχανόκηπο - το περίφημο Verdejo - που ο Ιρεκ χρησιμοποιούσε για τις Εσπεραντικές συναντήσεις του κλαμπ Varosvia Vento αλλά και για τις ηχογραφήσεις των περίφημων podcast του. Το βράδυ εκείνο υπήρχε απλά μια σύναξη για φαγητό και ποτό χωρίς ιδιαίτερο εσπεραντικό χαρακτήρα. Περισσότερο ακουγόταν τα πολωνικά όπως είναι φυσικό, αφού το μεγαλύτερο μέρος των προσκεκλημένων ήταν Πολωνοί.. Μεταξύ αυτών βρίσκονταν και ένας Αμερικανός και ένας Ιάπωνας (που όπως έμαθα μετά δούλευε σε ένα γιαπωνέζικο  εστιατόριο με σούσι). Η κατάληξη της βραδιάς ήταν μια γενική ευθυμία με τους Πολωνούς να μου ζητάν να τους τραγουδήσω ή να τους απαγγείλω κάτι στα Ελληνικά. Η βότκα πήγαινε και ερχόταν, μαζί με τα λουκάνικα και ένα ιδιαίτερο αλατισμένο λίπος (το ήξερα από τη ρωσία όπου το ονομάζουν σάλα) καθώς και διάφορα τουρσιά. Όπως θα έγινε αντιληπτό το βράδυ κοιμήθηκα σε αυτό το "Πράσινο σπίτι", όπου πέρασε ο Ιρεκ το πρωί για να με μαζέψει.

Εδώ ο Ίρεκ με τη φίλη του τη Μάρτα


Έμεινα στη Βαρσοβία μέχρι τις 11 Οκτωβρίου. Ήταν αρκετό το διάστημα για να δω  πολλά. Την πρώτη μέρα επιχείρησα να δω την παλιά πόλη. Η παλιά πόλη της Βαρσοβίας δεν είναι καθόλου παλιά  καθώς είχε ισοπεδωθεί - πέτρα πάνω στην πέτρα δεν είχε μείνει - στη διάκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου από τους Γερμανούς που συστηματικά την ισοπέδωσαν κτίριο κτίριο. Κι αυτό γιατί οι Πολωνοί είχαν τη δική τους ιστορία αντίστασης μέσα στην κατοχή (χώρια από την αντίσταση στα γκέτο που αφορούσε το εβραϊκό κομμάτι). Περισσότερα γι'αυτό το κομμάτι της ιστορίας της Πολωνίας (όσους αυτό ενδιαφέρει φυσικά) ...μπορείτε να δείτε εδώ.  Σήμερα οι άνθρωποι που μίλησα στην Πολωνία ομολογούν ότι αυτή η εξέγερση ήταν έναν τεράστιο τακτικό λάθος (με πολιτικά κυρίως κίνητρα) με αποτέλεσμα την ισοπέδωση της πόλης και μια εκατόμβη νεκρών (ακόμα και αγοριών 13 χρονών που είχαν προσχωρήσει στις τάξεις της πολωνικής αντίστασης). 

Η βουλή  της Πολωνίας στην Παλιά Πόλη της Βαρσοβίας

Μια άποψη του κεντρικού δρόμου της Παλιάς Πόλης με την Ακαδημία Επιστημών στο βάθος

Όλα αυτά μου τα είχε διηγηθεί ο Ιρέκ ήδη από την προηγούμενη φορά που τον είχα συναντήσει στο Γκντάνσκ. Οπότε ήμουν κάπως προετοιμασμένος ότι δεν είχα να δω και πολλά πράγματα ...Ήταν εντυπωσιακό όμως πως μετά από την ανεπανόρθωτη καταστροφή οι Πολωνοί κατάφεραν και πάλι να αποκτήσουν ιστορικό κέντρο (προσπάθεια που ήταν ακόμα δυσκολότερη αν σκεφτεί κανείς ότι όλα τα αρχιτεχτονικά σχέδια είχαν καεί).

Η ιστορία αυτών των γεγονότων καταγράφεται στο Μουσείο της Εξέγερσης της Βαρσοβίας, ένα σχετικά νέο και σύγχρονο μουσείο που χρησιμοποιεί οπτικοακουστικές τεχνικές αναπαράστασης για να πει την ιστορία της εποχής. Ίσως έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον να το επισκεφτείς αν διαβάσεις την ιστορία του πρώτα γιατί τότε θα μπορέσεις να κατανοήσεις καλύτερα τόσο τα εκθέματα όσο και το οπτικοακουστικό υλικό.

Μνημείο για την εκτέλεση 102 πατριωτών Πολωνών στο κέντρο της Βαρσοβίας (πάνω από τη στάση μετρό Centrum)


Τις επόμενες μέρες επισκέφτηκα το Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας, που είχε μια αρκετά ενδιαφέρουσα μόνιμη συλλογή. Ιδού μερικά χαρακτηριστικά έργα:




 




Επισκέφτηκα και κάποιες άλλες περιοχές και γωνιές. Ίσως όχι όλα όσα θα μπορούσα να επισκεφτώ  και όχι όλα όσα θα ήθελα. Σε τελική ανάλυση ήμουν σε διακοπές  και όχι σε αγώνα δρόμου μουσειακής εκπαίδευσης. Έβλεπα τα πράγματα πιο χαλαρά και απολάμβανα τη συντροφιά των ανθρώπων που με φιλοξενούσαν.

Η επικοινωνία φυσικά γινόταν στα Εσπεράντο, αν και είχα πάντα στην τσέπη ένα πολωνικό βιβλίο φτάσεων και ένα λεξικό για να καταλαβαίνω τι συμβαίνει. Αν και γνώστης της βασικότερης σλαβικής γλώσσας που είναι για μένα τα ρώσικα δεν κατάφερνα εύκολα να αποκωδικοποιώ τα πολωνικά καθώς η προφορά τους είναι  εντελώς διαφορετική και το αλφάβητό τους λατινικό (και το ίδιο συμβαίνει βέβαια με όλες τις δυτικές σλαβικές γλώσσες). Παρόλες τις δυσκολίες προσπαθούσα με τους Πολωνούς να επικοινωνώ στα Πολωνικά. Και μερικές φορές τα καταφέρνα, αν και χρειάζεται κάποιος  περισσότερες από 15 μέρες για να μάθει έστω και τις βασικές φράσεις.

Δεν παρέλειψα όμως να επισκεφτώ τον τάφο του πατέρα και δημιουργού της Εσπεράντο, του Λουδοβίκου Λάζαρου Ζάμενχοφ που βρίσκονταν στο Εβραϊκό Νεκροταφείο της πόλης.

Το μνήμα του Ζάμενχοφ με ένα πράσινο αστέρι μπροστά


Και η επιγραφή : Ο δόκτωρ Ζάμενχοφ, δημιουργός της Εσπεράντο



Θα κλείσω εδώ με τις εντυπώσεις μου από την Βαρσοβία γιατί το σεντόνι παραμάκρυνε. Ελπίζω να συνεχίσω με τα όσα αποκόμισα από το Βρότσλαβ και την Πράγα σε επόμενη ανάρτηση. Όπως έλεγα με θυμόσοφο ύφος στους φίλους μου εκεί "Cxiam estas tempo por fari nenion", υποστηρίζοντας μάλιστα ότι πρόκειται για απόσπασμα προσωκρατικού φιλοσόφου.

Εσύ αγαπητέ αναγνώστη ...τι πιστεύεις ότι σημαίνει αυτή η φράση; Μπορείς άραγε να την κατανοήσεις;




Δημοφιλέστερες αναρτήσεις

google translate element

google analytics