Τρίτη 24 Απριλίου 2012

Είναι τα Σουηδικά η πλουσιότερη γλώσσα στον κόσμο;


‘Swedish is the world’s richest language’: Swede

Ένας Σουηδός, ένας  Ρώσος  και ένας Αυστραλός πηγαίνουν σε ένα  μπαρ. Ακούγεται ως η αρχή ενός ανεκδότου, το ξέρω, αλλά ο Σουηδός δεν αστειεύονταν  και ο Ρώσος δε γελούσε.  


Τίποτε το καινούργιο εδώ ίσως, μέχρι που ο  Σουηδός είπε: 
“Τα  Σουηδικά είναι η πλουσιότερη γλώσσα στον κόσμο, στην πραγματικότητα είναι απεριόριστα – κι όλο αυτό χάρη στη σύνθεση.

“Κι αυτό γίνεται όταν συνταιριάζει παλιές λέξεις μαζί για να κάνεις μια νέα, όπως το  'dishwasher' στα Αγγλικά. Σκίζουμε σε αυτό στα Σουηδικά, και ακόμα και λέξεις που επινοούνται αυτοστιγμεί είναι πλήρως αποδεκτές.

“Κοίταξε σε αυτό το μενού," είπε. “'Shrimp sandwich', δύο ξεχωριστά πράγματα και δύο λέξεις, αλλά μια λέξη στα Σουηδικά – räksmörgås”.

 Άνοιξε την τσάντα του και άρχισε με ενθουσιασμό να βγάζει πράγματα έξω.

“Nail polish remover – μια λέξη: nagellackborttagningsmedel. “The Half Blood Prince,” είπε, κουνώντας ένα βιβλίο του Χάρι Πότερ στον αέρα –“Επίσης μόνο μια λέξη – halvblodsprinsen. Αυτές  είναι όλες μοναδικές  λέξεις , και έχω μόλις ξεκινήσει.”


 Ήμουν έτοιμος να του πω ότι δεν χρειαζόταν να βγάλει έξω τίποτε άλλο, καθώς τα περιεχόμενα της τσάντας του φαινόταν ακόμα πιο αμφίβολα απ'ότι οι ισχυρισμοί του,  αλλά επανήλθε.

“Κάθε ξεχωριστός αριθμός από το ένα και επάνω είναι μια λέξη. Το  125 είναι μια λέξη: etthundratjugifem. 253,125 είναι επίσης μια λέξη: tvåhundrafemtitretusenetthundratjugifem. Σκέψου μόνο όλες αυτές τις λέξεις για αρχή!”


“Δεν μπορείς να τις μετρήσεις!” είπα αναφωνόντας, αλλά το λογοπαίγνιο χάθηκε πάνω στην έξαψη της στιγμής.


“Τα Σουηδικά είναι η πιο κατανοητή γλώσσα από τις άλλες με απόσταση. Είναι στην πραγματικότητα απεριόριστα. Το θέμα έκλεισε."


Αυτό είναι ένα συνηθισμένο επιχείρημα, όπως έμαθα αργότερα, ότι οι  ‘συνθετικές’ θεωρούνται συχνά πλουσιότερες λόγω του εν δυνάμει απεριόριστου λεξιλογίου τους. Σ' αυτήν την ομάδα γλωσσών μπορείτε να βρείτε κυρίως τις γλώσσες γερμανικής προέλευσης, όπως τα Δανικά και τα Ολλανδικά – αλλά επίσης και τα Τουρκικά κι  ακόμα πολλές Ινδικές γλώσσες. Αλλά είναι άραγε αυτό μια ένδειξη από τίποτε  παρά από κοινή τεμπελιά; 

Μίλησα με μια  Σουηδέζα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της  Ουψάλα, την Lillemor Aronsson.


“Υπάρχουν εκείνοι που λένε ότι τα Σουηδικά είναι μια φτωχή γλώσσα σε σχέση με τα Αγγλικά για παράδειγμα, αν μετρήσει κανείς τις συνολικές μεμονωμένες λέξεις. Μπορείς να δεις το Σουηδο-Αγγλικά λεξικά ότι είναι πολύ λεπτότερα από τα Αγγλο-Σουηδικά,” μου είπε.


“Αλλά τότε δεν έχουμε σκεφτεί τον άπειρο αριθμό των λέξεων που δεν βρίσκονται στο λεξικό: υπόγειος, υπόγειοτρενο, υπόγειουτρενουπροβλήματα [τα είπε αυτά στα Σουηδικά]. Στη θεωρία αυτά μπορούν να έχουν απεριόριστο μήκος, αλλά συνήθως είναι 3-4 λέξεις παραταγμένες κατά μήκος στην πράξη. Και παίρνουμε επίσης και δανεικές λέξεις και τις κάνουμε Σουηδικές, για παράδειγμα  “surfar, chattar και messar”.


Όταν πιέστηκε να απαντήσει ευθέως με ένα ναι ή ένα όχι, αυτή παραδέχτηκε ότι τα Σουηδικά (και άλλες παρόμοια δομημένες γλώσσες) έχουν απεριόριστες δυνατότητες, και υπ'αυτούς τους όρους είναι από τις πλουσιότερες γλώσσες.


Κι έτσι ενώ ο Σουηδός φίλος μου στο μπαρ ήταν σε σωστή κατεύθυνση, μπορεί να βρέθηκε εκτός σε κάποια άλλο θέμα. Σίγουρα ένα άτομο χρειάζεται να έχει ευχέρεια σε όλες τις γλώσσες του κόσμου πριν διαμορφώσει μια οριστική κρίση. Μίλησα και με άλλους ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων, και προσπάθησα να βρω το πως μετρούν τον γλωσσικό πλούτο.

Ένας  Έλληνας μεταπτυχιακός φοιτητής μου είπε ότι παρόλο που η Ελληνική δεν είναι κατά πολύ πλουσιότερη από την Σουηδική και την Αγγλική, στην πραγματικότητα, είναι η πλουσιότερη και η αρχαιότερη γλώσσα που υπάρχει. Όχι μόνο είναι η γλώσσα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, είπα, αλλά ότι έχουν και λέξεις που είναι μη δυνάμενες να μεταφραστούν – όπως η λέξη  'φιλότιμος' που σημαίνει το πρόσωπο που θέλει να κάνει πράγματα με έναν καλό τρόπο.

Η Ελληνική άσκησε επίδραση στο πως ονομάζουμε τα πράγματα επίσης,  ειδικά στην επιστήμη και στην ιατρική, και μπορείτε να βρείτε ίχνη αυτών των ονομάτων παντού.

Οι Σλαβικές γλώσσες συχνά γράφονται σε διάφορα αλφάβητα, με Κυριλλικά ή Λατινικά γράμματα ανάλογα με την περίπτωση. Η Ιαπωνική χρησιμοποιεί τρια διαφορετικά  ‘συστήματα γραφής’.

Τα Μανδαρίνικα μιλιούνται σε περισσότερους από ένα δις ανθρώπους και είναι ίσως τα πιο πολύτιμα για εκμάθηση στο σημερινό οικονομικό κλίμα, αλλά κάνει αυτό πλούσια τη γλώσσα ή τον ομιλητή της; 

Επομένως είναι τα αλφάβητα που καθορίζουν τον πλούτο; Οι μη μεταφράσιμες λέξεις; Ή η αξία της γλώσσας στην παγκόσμια αγορά; Είναι τέλος τέλος αυτή που έχει τις περισσότερες σελίδες σε ένα λεξικό;

Πίσω στο μπαρ, ο Ρώσος μοιραζόταν τις σκέψεις του πάνω στο θέμα.

“Δεν έχει να κάνει με το μέγεθος του λεξικού," απάντησε αυτός, κόβοντας τις λέξεις του ως συνήθως, " Είναι στο πως τις χρησιμοποιείς.

“Σκέψου τα Ρώσικα. Χωρίς μια τέτοια άπειρη γλώσσα, πως θα μπορούσε ο Τολστόι, ο Τσέχωφ και ο Μπουλγκάκοφ να έχουν δημιουργήσει τα αριστουργήματά τους.  Στην πραγματικότητα,  πολλοί Ρώσοι ροχαλίζουν ακόμα και με έναν μέτριο Ντοστογιέφσκι.

“Δεν υπάρχει όριο στη δημιουργικότητα και κανόνες στην έκφρασή μας  – πρόκειται για έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο του σκέπτεσθαι.

“Εάν μπορείς να μεταφράσεις την ομορφιά και πονεμένη θλίψη μιας λέξης όπως η toska ή  poshlost στα Αγγλικά ή στα Σουηδικά - λέξεις που ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ ο ίδιος αποκαλούσε μη μεταφράσιμες - τότε μπορώ να αποδεχτώ ότι η Ρωσική δεν είναι η πλουσιότερη."

Δεν είπα τίποτε, αντιστεκόμενος στην ανάγκη να ρωτήσω αν η  “Toska” ήταν μια μάρκα βότκας. (το τσέκαρα αργότερα στο Google, και ήταν).

Αλλά όλα αυτά με έβαλαν να σκεφτώ. Από την δική μου οπτική γωνία, ήξερα ότι τα Αγγλικά έχουν τα πλεονεκτήματά τους – την θέρμη τους να υιοθετούν ξένες λέξεις, την συνεχή τους  εξέλιξη, την πλούσια ιστορία τους   και τους διάσημους χρήστες της γλώσσας. Αλλά δεν είπα τίποτε.

Το γεγονός ότι η συζήτησή μας σε ένα μπαρ στη Ουψάλα γινόταν στα Αγγλικά  ήταν μια απόδειξη της προσβασιμότητας της γλώσσας. Κι ενώ μπορεί να μην είναι η πλουσιότερη – σίγουρα είναι η πιο φιλική για τον χρήστη σε παγκόσμιο επίπεδο. Δείτε απλώς τους τρεις μας: ένα Σουηδό, έναν Ρώσο και ένα Αυστραλό – να κουβεντιάζουμε στα Αγγλικά.

Στην πραγματικότητα, ήμουν έτοιμος να σχολιάσω πάνω σ'αυτό όταν ένας   Ραβίνος, ένας Νορβήγος και ένα κανγκουρώ ήρθαν στο τραπέζι μας και διέκοψαν την αλυσίδα των σκέψεών μου.

“Are you guys done here, we’ve got a routine coming up,” είπε ένας απ'αυτούς.

Στα Αγγλικά, πρέπει να προσθέσω.

          Πηγή : εδώ

Δημοφιλέστερες αναρτήσεις

google translate element

google analytics